નવી વિજયાદશમીના મેં દર્શન કીધાં.

એને ચહેરે ખુમાર અને મુખથી હુંકાર,

કૃતિ ભક્તિના શસ્ત્રોના પૂજન કીધાં,

નવી વિજયાદશમીના મેં દર્શન કીધાં…

 

પોતાની શક્તિની સીમાઓ બાંધી,

જીવન પ્રતિભાની સરહદ પણ આંકી,

એવી સીમાઓ ઓળંગી પગરણ કીધાં…        નવી વિજ્યાદશમીનાં…

 

પાયલને સુણીએ ઘાયલ થશે ના,

પ્યાલીમાં ડૂબીને ડૂબી જશે ના,

જીવ સ્વાર્પણની વેદીમાં હોમી દીધાં…          નવી વિજ્યાદશમીનાં…

 

ક્ષત્રિયનું શૌર્ય આજ મલકી રહ્યું છે,

ક્ષાત્રતેજ નિર્બળતા બાળી રહ્યું છે,

આજ આસુરી વૃત્તિનાં મૃત્યુ દીઠાં…              નવી વિજ્યાદશમીનાં…

 

બ્રહ્મતેજ વેદના વિચારને વહાવશે,

ક્ષાત્રતેજ અવરોધો સઘળા હટાવશે,

તેથી યોગેશ્વર નયણાં ને હસતાં દીઠાં…          નવી વિજ્યાદશમીનાં…

 

રામ અને કૃષ્ણ રગેરગમાં વસ્યા છે,

પાંડુરંગ દિલને દિમાગમાં રમ્યા છે,

ધર્મ સંસ્કૃતિ જૌહર અટકાવી દીધાં…             નવી વિજ્યાદશ્મીનાં…

===ૐ===

આસો સુદ સપ્તમી, સં. ૨૦૪૧, રવિવાર. તા. ૨૦-૧૦-૮૫. (મુંબઈ પ્રમુખાનંદ હોલ).

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં.

વિશ્વમાં યુગ કાર્ય તારું જોઈ એવું થાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

 

આંખને મીચકારતો કહાનો બહુ મલકાય છે,

પ્રકૃતિની મહેકથી દિલ તરબતર થઈ જાય છે,

શંકા કુશંકાનાં બધાં વાદળ હવે વીખરાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

 

ઝેરને ખંખેરતા વિષધર ભરાયા જઈ ઉરે,

સ્નેહનાં સ્થાનો વીંધાયાં નેણનાં કાતિલ તીરે,

વિલાપને આલાપમાં જ્યારે તું પલટી જાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

 

મોતની મુઠ્ઠી મહીં જીવન સહુનાં ધ્રુજતાં,

વિયોગને મીટાવવા અદ્ભુત પ્રયોગો તેં કીધા,

નિશ્વાસને વિદાય દઈ વિશ્વાસ નચવી જાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

 

વિદ્વાન હો કે વિત્તવાનો તું મુઠેરી છે ઉંચો,

સંસાર કે પરમાર્થની ઉકેલતો સહેજે ગૂંચો,

વિશ્વ કેરો મિત્ર ‘વિશ્વામિત્ર’ તું થઈ જાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

 

હર યુગે હું અવતરીશ એવું વચન કૃષ્ણે દીધું,

છે તું સમીપ પણ વામણી નજરે નહીં દર્શન કીધું,

પદવી “જગદ્દગુરુ”ની તું સાચી ઠરાવી જાય છે,

તું શ્યામ વિણ બીજો નહીં એની પ્રતીતિ થાય છે.

        === ૐ ===

ભાદરવા સુદ આઠમ, સં. ૨૦૪૧, શનિવાર. તા.૨૧-૯-૮૫.

છંદ – ૨

રાવણના અત્યાચારોથી તો આખી ધરતી રડતી’તી,

દેવો સઘળા છે કેદ મહીં ને દાનવ સૃષ્ટિ હસતી’તી,

મર્યાદા પુરુષોત્તમ રામે કરદી દ્રષ્ટિ કીધી’તી,

દૂષણની લંકા સળગાવા મશાલ ત્યારે સળગી’તી.

 

દુર્યોધનની પાપાચારી વૃત્તિ જ્યારે મલકી’તી,

મર્યાદાની રેખા જ્યારે દુઃશાસનથી તો તૂટતી’તી,

અભિમન્યુના મૃત્યુથી માનવતા ડૂસકાં ભરતી’તી,

અર્જુનની વીરતાની આગે મશાલ ત્યારે સળગી’તી.

 

અરવલ્લીની ગિરિ કંદરા શૌર્ય ગીતોને ગાતી તી,

ચેતકની ટપ ટપ ટાંપાએ ધરતી થરથર ધ્રુજતી’તી,

પ્રતાપ સામે ટક્કર લઈ દુશ્મનની હિંમત તૂટતીતી,

સ્વાભિમાનની જ્વાળાઓથી મશાલ ત્યારે સળગીતી.

 

ધર્મ ભૂલાયો કર્મ ભૂલાયું મર્મ ભૂલાયો જીવનનો,

ભાવ ઝરણ દિલથી સૂકાયું સ્નેહ બધેથી છે ખોયો,

ફોગટીયા વૃત્તિએ જ્યારે જગમાં માઝા મુકી છે,

જ્ઞાન ભક્તિને કર્મયોગની મશાલ આજે સળગી છે.

        === ૐ ===

હસતું જીવન

કાણું થયેલું વાસણ પાણી ભર્યુ નકામું,

કાળું થયેલું જીવન જીવ્યું બધું નકામું.

 

રોતાં રહેલાં નયનો હસવું કદી ખમે ના,

હસતાં રહેલ નયને દુઃખને હસાવી નાખ્યું. . .       કાણું. . .

 

ધનના જરીના પડદે દોષો ઘણા છૂપાયા,

ફાટ્યો નકાબ જે દિન અભડાઈ પાપ ભાગ્યું. . .    કાણું. . .

 

અંધાર ઓરડામાં ચિત્રો રસીલા રચવા,

રંગો અને રંગ્યા જીવન બગાડી નાખ્યું. . .            કાણું. . .

 

મોતે રચ્યું પ્રદર્શન વિધવિધ જીવનનું દર્શન,

જીત્યા હસેલ નયનો રોતું જીવ્યું નકામું. . .             કાણું. . .

=== ૐ ===

મોત.

(મારું પ્રથમ ગીત, જે ૧૩ વર્ષની ઉંમરે લખેલું.)

 

મોત છોને આવતું, કદમ કદમ બઢાવતું;

ને જીંદગીના દંબદંબ, શ્વાસને રૂંધાવતું;

ભલે મળે. . .

દુઃખ દર્દ કેરો, એક કાંગરોયે તૂટશે;

તો માનશું કે જીંદગીમાં, મોત તો મરી ગયું.

 

હુસ્નના બજારમાં, ને ઈશ્કના લેબાસમાં;

જીવનસુધા ને ચૂસતાં, એ પાશવી પિશાચના;

ચંદ ચાંદી ટૂકડે, ખરીદતા સુહાગના;

પાપીઓના પાપના, કદમ કદીક તોડીશું. . .                             તો માનશું. . .

 

કલા તણા કલાધરોની, વાસનાના વાસમાં;

શ્યામ રાતડી સમા, એ ચકચકીત વાસમાં;

કરી કલાની કત્લને, ધરે નવા લેબાસમાં;

કલા તના એ પાશવી, કફનનું મોત આણશું. . .                        તો માનશું. . .

 

બાજે કાં દુંદુભી અરે! શું મોતનું મરણ થયું?

શું પાપીઓનાં પાપ લઈ, અગ્નિમાં જલી રહ્યું?

શું પ્રેમનાં અનંત ગીત, ઘૂંટવા મથી રહ્યું?

 

હર યુગે પ્રભુજી અવતરે, સદા અરે ખરે;

તેમ પાપ અવતરે છે, માનવી જીવન ખરે;

પાપ પણ પ્રભુજીના, ચરણ મહીં જો અર્પશું;

ઈશની કરુણા થકી, મોક્ષ પંથ પામશું. . .                                તો માનશું. . .

            === ૐ ===